- FILUM
- FILUMquasi pilus, Fungero; quasi hilum, i. e. minimum in veste, aliis: in orbem nectendis floribus, foliis, herbis, ramulis, ut sic capiti redimiendo fierent idonei, adhibebatur. Tertullian. de Coron. mil. Et inserti et innexi et in filo et in scirpo, quod liberi, quod soluti. Ubi scirpi nomine philyram intelligit Paschal. Cor. l. 2. c. 12. ubi de nectendi coronas artificio, vide quoque supra ubi de Coronis. Imo et ex filo, cui haereret folium olivae, in quo nomen τῆς Α᾿θηνᾶς, Minervae, scriptum, corona fiebat, uti discimus ex Constantino Caes. l. 6. c. 4. inter eas, quae capitis dolores sedarent, recensita eidem Paschalio l. 1. c. 15. ut alia omittam. In Tabernaculo V. Testam. praeter aurum, argentum, aes aliaque, serici quoque aclanarum fila, hyacinthina et purpura coccoque tincta, locum habuêre. Inprimis Altare holocaustorum, quod in Templo Salomonico ex solido aere confectum erat, medium cingebat filum coccineum, ad sanguines discernendos, ut videre est apud Burmann. Synopsi Theol. Christ. parte prior. l. IV. c. 15. §. 11. Apud Romanos, cum nudo capite in publicum prodire Flamini nefas esset, solo filo, urgente aestu, caput cingebat, diebus festis exceptis, unde ei nomen, Varro de Ling. Lat. l. 1. Filamen certe vocatur in vet. Inscr. DIVAE AUGUSTAE ALBINUS ALB. F. FILAMEN DIVAE AUG. PROVINCIAE LUSITA. quod filum Lanae fuisse, docet Festus, et Liv. l. 1. Vide Anton. Thys. IC. Not. ad Gell. l. 1. c. 12. Sed et in Magicis filorum usus: hinc tria fila discoloria nodis necti totidem iubet, ad ligandum in amoribus Daphnidem, Venefica Virgiliana Ecl. 8. v. 73. Nec omittendus, Filum de pallio proiciendi, in argumentum remissae iniuriae, ritus, indigitatus Eigilo in Vita S. Sturmii Abbatis Fuld. c. 18. de Pipio Rege Tollensque manu suâ de allio suo filum, proiecit in terram, et dixit: Ecce in testimonium perfectae remissionis filum de pallio meo proicio in terram, ut cunctis pateat, quod pristina deinceps annuletur inimicitia, apud c. du Fresne Gloss. Ut de filo auro argentoque intorto aliquid addam: Armillae vett. non solido semper verum et textili nonnumquam, et per fila intorto auro constabant, uti colligere estex Plin. l. 9. c. 15. Unde Gap desc: Hebrew filum, Genes. c. 38. v. 18. et 28. ubi agitur de iis, quae a Iuda Thamar arrhabonis loco poscebat, per armillam Vulgatus exponit. Quod sciens Spondanus ἕλικας γναμπτὰς apud Homer. Il. σ tortiles armillas reddidit. Tortiles enim sunt a filo auro intexto, cuiusmodi filo ad vinciendos alioquin dentes feliciter usos esse Veteres, discimus L. XII. Tabb. Hippocrate de Arte, et Celso l. 7. c. 12. hodieque edentulos imitari notum. Atque talem armillam apud Lucretiam Borgiam Ferrariae D. serpentis effigie formatam, hisce decantiat P. Bempus in Carm.Dipsas eram: sum facta, Tago dum perluor, aurumTortile, Nympharum manibus decus ———Vide Thom. Bartholin. de Armillis Vett. Sed et filis aureis argenteisque et subtegmine serico vestes olim texebantur clarae ac pretiosae, ut vidimus de filo coccino infantibus appendi solito, dicemus infra in voce Porphyrius etc. Porro etiam Fila, extrema circulorum, lineae. Manilius de Horizonte,—— —— variosque notabisFini cum visu pariter sua fila moventem.De Aequinoctiali,—— lucem, qui circulus aequat, et umbrasLanigeri et Librae signo sua fila secantem etc.Hincqueve extremae lineae, quibus circum scribuntur corpora, Arnobius circumcaesuram dixit: atque inde pro lineamentis, habitu filoque virginali. Plaut. Merc. Act. 4. sc. 4. v. 15. scitum filum mulieris. A.Gell, l. 1. c. 9. ubi verbum ἐφυσιογνωμεῖν exponit, mores naturasque hominum, coniectatione quâdam de oris et vultus ingenio, deque totius corporis filo atque habitu, sciscitari: ad quem l. vide eundem Thys. Fila pro nervis instrumentorum musicorum, vide supra in voce Fides: uti de Filis multis in nodum strictis cum cirris exstantibus, vestium apud vett. ornamento, ubi de Cirris etc. de Filo margaritarum, infra in voce Linea dives. A' Filo deriv. est Filamentum, i. e. habitus, vestitus apud Vett. Sic Infulae Festo Sacerdotum filamentum denotat. Infilare inde amicire, velare iisdem, vir Cl. ad Iustin. l.18. c. 7.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.